Motorowery, skutery, mopedy i lekkie motocykle – to od nich zaczyna się przygoda z motoryzacją. To na nich nasi dziadkowie szpanowali przed dziewczynami a nasi ojcowie uczyli się trudnej sztuki prowadzenia pojazdu. Do późnych lat 70-tych własny motorower był w zasadzie jedynym środkiem transportu dostępnym na kieszeń przeciętnego Polaka a w niektórych krajach nawet dziś posiadanie włoskiego skutera świadczy o wyjątkowości jego właściciela. Poniższe zestawienie zawiera kilkadziesiąt pojazdów – zarówno rodzimej jak i zagranicznej produkcji. Są wśród nich modele produkowane seryjnie jak i te zmontowane w niewielkiej ilości. Przed Wami czwarta i jednocześnie ostatnia część zestawienia.
Motograziella z lat 1968 – 1979. Składany włoski motorower o desantowym pochodzeniu. Napędzany 3 – konnym silnikiem Sachsa mikrus był demonem prędkości dlatego też na niektóre rynki europejskie oferowano inne, mniejsze silniki o mocy nawet 1 KM co pozwalało osiągać najwyżej 25 km/h. Średnie zużycie paliwa z 2 – konnym silnikiem wynosiło zaledwie 1,4 dm3 a zasięg około 200 km. W tej wersji Motograziella ważyła zaledwie 32 kg. Pojazd poruszał się na 8 – calowych kołach. Złożony motorower z łatwością mieścił się do bagażnika samochodu.
“Pełna gracji”
Źródło: Świat Motocykli
Garelli Europed 25 z lat 1968-1986 ważył tylko 43 kg, ale za to był wyposażony w przekładnię automatyczną. To właśnie w ten sposób moc 1,5 – konnego silnika trafiała na tylne 16 – calowe koło. Pojazd mógł rozwinąć prędkość ograniczoną do 25 km/h (na szczęście blokadę łatwo można było zdjąć) przy czym średnie spalanie wahało się od 1,5 do 2 litrów na 100 km. Zbiornik paliwa mieścił 3,5 litra paliwa. Choć z włoskim rodowodem, Europed był szczególnie popularny w Niemczech gdzie dla dla takich pojazdów stworzono bardzo korzystne przepisy podatkowe.
Europed 25 z lat 70-tych
Źródło: markt.de
Simplex Servi-Cycle – amerykański motorower, a właściwie lekki motocykl z lat 1935-1960. Amerykański dwusuw o poj. 115 cm3 i mocy 2 KM potrafił rozpędzić ten pojazd do nawet 64 km/h. Co ciekawe, do 1941 roku napęd na tylne 26 – calowe koło był przenoszony bezpośrednio za pomocą paska klinowego a dopiero w 1953 roku zaoferowano klientom przekładnię automatyczną. Pojazd posiadał sztywne zawieszenie co nawet jak na początek lat 40-tych było po prostu przestarzałe. Modele z ostatnich lat produkcji dysponowały nieco mocniejszym silnikiem o poj. 150 cm3.
Servi-Cycle należący do armii amerykańskiej
Źródło: midsonianmcmuseum.org
ZID Ptacha z lat 1994-2007 to godny rywal “Motorynki” w najmniejszej kategorii motorowerów. Napędzany dwusuwem o pojemności zaledwie 36 cm3. Napęd był przenoszony za pomocą 2 – biegowej przekładni. Silnik rozwijał moc 1,4 KM. Pojazd w “stanie suchym” ważył zaledwie 35 kg. Czy to oznaczało niskie spalanie? Nie, Ptacha miała nieposkromiony apetyt na paliwo – według użytkowników to aż 2,8 dm3 na 100 km. Producent zapewniał, że spalanie to ok. 1,7 dm3, ale w praktyce zbiornik paliwa często nie wystarczał na przejechanie 100 km. Ptacha posiadała 10 – calowe koła.
Rosyjska “Motorynka”
Źródło: scooterdigest.ru
Riga 5 z lat 1966-1975 – lekki i prosty motorower z silnikiem o poj. 45 cm3 i mocy 1,2 KM. Napęd na tylne koło przenosiła 2 – biegowa przekładnia. Prędkość maksymalna wynosiła 40 km/h. Nowością w tym modelu była amortyzacja przedniego “widelca” oraz dwa hamulce bębnowe o znacznej średnicy. Duży jak na tę klasę pojazdów zbiornik paliwa mieścił 5,5 dm3 co oznaczało zasięg ok. 250 km. W praktyce silnik ten był bardziej paliwożerny. Następca udanego modelu Gauja, ale nie był tak popularny jak poprzednik.
Riga 5
Źródło: kolyaska
Bombardier Sea-Doo powstał jako rozwinięcie konstrukcji skutera śnieżnego, do którego zamontowano pompę wodną i mały kadłub. Choć pierwszy model skutera wodnego powstał w latach 50-tych, to oryginalny Sea-Doo z 1968 roku jest najbardziej znanym skuterem wodnym. Pierwsze egzemplarze napędzał 1 – cylindrowy silnik o poj. 318 cm3 i mocy 18 KM, od 1969 roku był to już nowoczesny 2 – cylindrowy napęd o poj. 372 cm3 i mocy 23 – 25 KM. Mocniejszy napęd pozwalał osiągnąć prędkość 30 węzłów (w końcu to pojazd wodny) a jego waga wynosiła 360 funtów.
Sea – Doo 320 z 1969 roku
Źródło: On a Trailer
Bajaj Autorikshaw produkowany od 1961 roku – licencja Piaggio, która jest bardziej znana niż oryginał. Popularny w Indiach trójkołowiec służący jako wielkomiejski pojazd dostawczy. Popularny “Tuk-tuk” początkowo był dostępny z włoskimi silnikami, później oferowano również własny napęd. Najpopularniejsza odmiana, czyli 4 – osobowa taksówka waży przeciętnie 240-270 kg a do jej napędu użyto silników o poj. 125-200 cm3 mocy 7-12 KM lub w ostatnich latach silnika wysokoprężnego o poj. 416 cm3. Pojazd rozwija do 50 km/h, z czego w ruchu miejskim osiąga najwyżej 35 km/h.
Słynna indyjska taksówka
Źródło: Trade India
Niemen z lat 1936-1939 to polska odpowiedź na przedwojenne popularne lekkie motocykle i motorowery. Lekki, jednoosobowy motocykl z silnikiem Villiers lub Sachsa o poj. 98 cm3 i mocy 3 KM. Niemen rozpędzał się do 60 km/h, ważył 70 kg a średnie zużycie paliwa wynosiło 2,25 dm3/100 km. Przy 10 – litrowym zbiorniku oznaczało to zasięg powyżej 400 km. Moc była przenoszona dzięki 3 – biegowej przekładni. Niemen poruszał się na 19 – calowych kołach. W zasadzie była to konstrukcja 1 – osobowa, ale zamiast bagażnika można było zainstalować drugie siedzenie.
Lekki motocykl marki Niemen
Źródło: Zabytkowe Motocykle i Rowery
Vespa Montlhery z 1950 roku. Trudno o lepszy koniec tego zestawienia – rekordowy skuter Vespy i jednocześnie jednośladowy streamliner z dużą przednią owiewką, który na 10 – calowych kołach i z seryjnym silnikiem o poj. 125 cm3 był w stanie bić rekordy prędkości na długich dystansach. Była to odpowiedź na rekordy, które Lambretta pobiła rok wcześniej. Rekordowa Vespa rozpędzała się do ponad 130 km/h a średnie wyniki z kilku prób wyniosły, imponujące w tej klasie pojazdów, 136 km/h. Nazwa tego skutera pochodziła od miejsca gdzie ustanowiono rekordy.
Rekordowy skuter Vespa
Źródło: Italian Ways
Od Autora
Zapewne zapytacie dlaczego w zestawieniu nie ma “tego” czy “tamtego” modelu? Nie sposób ująć wszystkich małych jednośladów dlatego też wybrano tylko te, które mają za sobą długą historię, są technicznym “wynalazkiem”, pochodzą z małej wytwórni lub w jakikolwiek sposób zasłużyły się dla tego segmentu pojazdów. Pomimo małych rozmiarów skutery i motorowery to równoprawne pojazdy – przewożą tony towarów, służą turystom a nawet pomagają żołnierzom. Właśnie dlatego im też należy się wąski pas na każdej drodze. One wszędzie się wcisną …
Podobne wpisy:
Z wykształcenia menedżer motoryzacji i informatyk, z zamiłowania historyk techniki i pasjonat starej motoryzacji. Maniak nowoczesnych technologii. Podobno zdolny autor tekstów (m.in. dla Continental Polska i Allegro). Czasem bloger i nauczyciel blogowania. Człowiek renesansu. Nauczyciel w zduńskowolskim “Elektroniku”.
